WORLD CUP 2022: VĂN HOÁ & DỊCH THUẬT

n g u y e n  p h u o c  v i n h  c o

a  learner  o f  the  U o G

KICK-OFF & …

Khi gã khổng lồ bóng đá Argentina bị chú tí hon Saudi Arabia đá đổ trên sân cỏ. Tiếp đến, chú châu chấu Nhật đá xe (tăng) Đức thì phương tiện truyền thông viết bằng tiếng Anh: ‘FIFA World Cup: David beats Goliath as Saudis shock Messi’s Argentina’, ‘Argentina  (Goliath) defeated by Saudi Arabia (David)’, ‘World Cup Star of the Day: Doan, the Japanese ‘David’ who defeats Goliath’… Câu hỏi được đặt ra ‘Ai là David?’ mà ở đây các ‘tít’ báo quốc tế ám chỉ Nhật và Saudi Arabia, ‘Ai là Goliath?’ mà ở đây được hiểu là gã khổng lồ Argentina và Đức.

CÂU CHUYỆN VỀ DAVID /ˈdeɪvɪd/ VÀ GOLIATH /ɡəˈlaɪəθ/

Câu chuyện về David và Goliath là một câu chuyện nổi tiếng trong Kinh thánh sau này trở thành câu chuyện ngụ ngôn về một kẻ yếu mà dám chống kẻ mạnh hơn gấp bội. Câu chuyện kể rằng Goliath, một người khổng lồ và là nhà vô địch của người Philistines, đã thách thức người Israel gửi ra nhà vô địch của họ là David và kết quả Goliath bị giết bởi một hòn đá do  David ném, (xin xem trong “The Holy Bible” (I Sam 17 p. 198).

DỊCH THÀNH NGỮ ‘CHẤU CHẤU ĐÁ XE’ SANG TIẾNG ANH

Câu thành ngữ ‘Châu chấu đá xe’ được thầy Đặng Chấn Liêu và thầy Lê Khả Kế dịch trong cuốn từ điển Việt – Anh là :

1. A grasshopper kicks a carriage.

2. David fights Goliath.

PHƯƠNG PHÁP DỊCH THOÁT: ‘CHÂU CHẤU ĐÁ XE’

Ở câu 2, tại sao hai tác giả này dịch mà ta hổng thấy ‘chấu chấu’ và hổng có ‘xe’ luôn! Chỉ có cái tên ‘David’ và ‘Goliath’ nào đó. Phương thức này ta có thể gọi ‘tự do’ (free), ‘đặc ngữ’ (idiomatic), giao tiếp (communcative) nhưng gọi dịch thoát (có người gọi là ‘phóng tác’) là đúng nhất (adaptation). Đây là hình thức tự do nhất của dịch thuật (This is the ‘freest’ form of translation.

XIN GIỚI THIỆU VỚI DIỄN ĐÀN VỀ CÁCH DỊCH ‘CHÂU CHẤU ĐÁ XE’ SANG TIẾNG ANH

DỊCH THÀNH NGỮ ‘CHẤU CHẤU ĐÁ XE’ SANG TIẾNG ANH

1. Châu chấu đá xe ‘David fights Goliath’

Tác giả: Mark A. Ashwill trong ‘Vietnam Today: A Guide to a Nation at a Crossroad’.

2. Châu chấu đá xe (đá voi) được dịch thành 2 cách:

1. A grasshopper kicks a carriage (an elephant).

2. David fights Goliath.

Tác giả: Đặng Chấn Liêu & Lê Khả Kế

3. Gaddafi quyết ‘chấu chấu đá xe’, tấn công Châu âu.

được dịch sang tiếng Anh: ‘Gaddafi (David) determined to attack Europe (Goliath)

Tác giả: nguyenphuoc vinhco

4. Năm 2016, Băng đảo (Iceland) đã làm một kỳ tích ‘châu chấu đá xe/voi) ở ‘Euro 2016’

với câu diễn đạt sau:

Euro 2016: How Tiny Iceland Slays the Giants.

thì ý của câu là: Euro 16: ‘Chú Châu chấu Iceland đã hạ gục các gã khổng lồ Goliath’.

An Khê, Thanh Khê, Đà Nẵng 26 / 11 / 2022