HỆ NIỆU & CÁC LOẠI TIỂU TIỆN

URINARY SYSTEM & THE DIFFERENT TYPES OF URINATION

Nguyễn phước vĩnh cố

A learner of the University of Google

HỆ NIỆU & HAI GỐC LIÊN QUAN: ‘UR/O-’ VÀ ‘URIN/O-’

UR/O-

Ur/o- /ˈjʊroʊ / [Hy lạp]: Urine /jʊərɪn/. Nước tiểu

Gốc từ ‘Ur/o-’ chỉ nước tiểu (urine) hay hệ tiết niệu (the urinary tract): uro.chrome (sắc tố); uro.genital (niệu-sinh dục); uro.lith (sỏi niệu, sỏi trong đường tiểu); uro.logy (niệu học).

CÁC THUẬT NGỮ CÓ GỐC TỪ ‘UR/O-’

Uro.chrome /ˈjʊərəʊˌkrəʊm/: Sắc tố

Uro.genital /ˌjʊərəʊˈdʒɛnɪtəl/: Niệu-sinh dục

Uro.lith /ˈjʊərəʊlɪθ/: Sỏi niệu, sỏi trong đường tiểu

Uro.logy /jʊˈrɒlədʒɪ/: Niệu học

Urol.ogical /ˌjʊərəˈlɒdʒɪkl/: Thuộc về niệu

Uro.logist /jʊəˈrɒlədʒɪst/: Bác sĩ chuyên khoa niệu-sinh dục

URIN/O-

Urino-/ˈjʊrənoʊ; ˈjʊrənə/ [La tinh]: Urine /jʊərɪn/. Nước tiểu

Gốc từ ‘Urino-’ chỉ nước tiểu (urine) hay hệ tiết niệu (the urinary tract): urino.genital, (niệu-sinh dục); urino.meter (máy đo nước tiểu); urino.scopy (phép xét nghiệm nước tiểu.)

CÁC THUẬT NGỮ CÓ GỐC TỪ ‘URIN/O-’

Urino.genital /ˌjʊərɪnəʊˈdʒɛnɪtəl/: Niệu-sinh dục

Urino.meter /ˌjʊərɪˈnɒmɪtə/: Máy đo nước tiểu

Urino.scopy /ˌjʊərɪˈnɒskəpɪ/: Phép xét nghiệm nước tiểu

Urinate, urination, urinary

GỐC TỪ ‘URIN/O-’ & CÁC TỪ NGỮ PHÁI SINH

Urinate /jʊərɪneɪt/: Đi tiểu

Urination /ˌjʊərɪˈneɪʃn/: Tiểu tiện

Urinary /ˈjʊərɪnəri/: Liên quan đến tiểu tiện

CÁC ĐỘNG TỪ CHỈ TIỂU TIỆN TRONG TIẾNG ANH

Pee /piː/

– I need to pee.

Wee /wiː/ (thân mật)

Wee-wee (thân mật)

– Do you need to wee?

Make water (uyển ngữ)

– There’s a burning sensation when I make water. What could it be, doctor?

– Does anyone need to make water before we leave?

Pass water

– The nurse came in and asked him if he’d passed water yet.

Micturate /ˈmɪktʃəreɪt/

– The effect of large doses is to cause great pain in the renal region and urgent wish to micturate.

Spend a penny (tiếng Anh Anh, thân mật)

– If you’ll excuse me, I need to spend a penny.

Take a whiz(z) (tiếng lóng, dùng chủ yếu ở Mỹ, thân mật)

– I’ll be right back. I have to take a whiz.

Answer the call of nature (uyển ngữ):

– Jim is off answering the call of nature.

– Wait a minute, I have to go answer the call of nature.

– Please remind the kids to answer the call of nature before we

leave the house, OK?

& CÁC ĐỘNG TỪ KHÁC

Piss (tiếng lóng)

Leak (slang)

Tinkle (tiếng Anh Anh, thân mật)

Piddle (thân mật)

TRIỆU CHỨNG TIỂU TIỆN

Nước tiểu được hình thành trong thận và được lưu trữ trong bàng quang cho đến khi nó được đẩy ra ngoài (được bài tiết).

Urine is formed in the kidneys and stored in the bladder until it is passed (voided).

Khi bệnh nhân có vấn đề về tiết niệu, họ đi khám bệnh ở phòng khám bác sĩ chuyên khoa niệu.

Bệnh nhân có thể khai bệnh:

– I have some pain when I pass water / pee.

(Tôi bị đau khi đi tiểu.)

– To pass water /pɑːs ˈwɔːtə(r)/, / to pee /piː/: Đi tiểu

Bác sĩ có thể hỏi bệnh nhân về hệ niệu:

– Are you having any trouble with your waterworks?

– Have you any trouble with your waterworks?

– Any problems with your waterworks?

(Anh/chị có vấn đề gì với việc tiểu tiện không?)

– Waterworks /ˈwɔːtəwɜːks/: Việc tiểu tiện, hệ niệu

Doctor: Are you having any trouble with your waterworks?

Patient: Well, I do seem to have to go to the toilet more often than I used to.

Doctor: How often is that?

Patient: It depends, but sometimes it’s every hour or even more often.

Doctor: What about at night? Do you have to get up at night?

Patient: Yes. Nearly always two or three times.

Doctor: Do you get any burning or scalding pain when you pass water?

Patient: No, not usually.

Doctor: Do you have any trouble getting started?

Patient: No.

Doctor: Is the stream normal? I mean is there still a good strong flow?

Patient: Perhaps not quite so good as it used to be

Doctor: Do you ever lose control of your bladder? Any leaking or dribbling?

Patient: Well, perhaps a little dribbling from time to time

Doctor: Have you ever passed blood in the urine?

Patient: No, never.

COMMON URINARY SYMPTOMS (TRIỆU CHỨNG TIỂU TIỆN THÔNG THƯỜNG), THEIR EQUIVALENTS (TỪ TƯƠNG ĐƯƠNG), AND THEIR DEFINITIONS (CÁC ĐỊNH NGHĨA)

1. Dribbling /ˈdrɪblɪŋ/: Tiểu dắt, tiểu lắt nhắt, đái nhỏ giọt (Involuntary leakage of urine)

2. Frequency /ˈfriːkwənsi/: Frequent passing of urine. Tiểu vặt, tiểu thường xuyên, tiểu nhiều lần, tiểu dắt.

3. Hesitancy /ˈhɛzɪt(ə)nsi/: Difficulty starting to pass urine . Tiểu khó, gặp khó khi bắt đầu tiểu, không tiểu được

4. Incontinence of urine / urinary incontinence: The unintentional passing of urine. Tiểu són, tiểu không tự chủ, tiểu không kiểm soát.

5. Retention of urine / urinary retention: A condition in which you cannot empty all the urine from your bladder. Bí tiểu

6. Urgency /ˈɜːdʒənsi/: Urgent need to pass urine Tiểu gấp, mắc tiểu.

7*. An.uria /əˈnjʊərɪə/: The absence or suppression of urine . Vô niệu

An.uria an- (without: không có), -uria (urine: nước tiểu)

8*. Dys.uria /dɪsˈjʊərɪə/: Tiểu đau, tiểu buốt (Painful and difficult

urination)

Dys.uria dys- (painful, difficult: đau, buốt), -uria: (urine: nước tiểu)

9*. H(a)emat.uria /ˌhiːməˈtjʊərɪə/: Tiểu máu, huyết niệu (The presence of blood in the urine)

H(a)emat.uria H(a)emat/o- (blood: máu, huyết), -uria: (urine: nước tiểu)

10*. Melan.uria /ˌmɛləˈnjʊərɪə/: Tiểu (sắc tố) đen (The presence of melanin in urine)

Melan.uria melan- (black, dark: đen, hắc), -uria: (urine: nước tiểu)

11*. Noct.uria /nɒktˈjʊərɪə/: Tiểu đêm (Urination at night)

Noct.uria noct/o- (night: đêm), -uria: (urine: nước tiểu)

12*. Olig.uria /ˌɒlɪˈɡjʊərɪə/: Tiểu ít, thiểu niệu (Abnormally small production of urine)

Olig.uria olig/o- (little: ít), -uria: (urine: nước tiểu)

13*. Poly.uria: Tiểu nhiều, đa niệu (Excessive secretion of urine)

Poly.uria poly- (many, much: nhiều), -uria: (urine: nước tiểu)

14*. Pollaki.uria /ˌpɑləkiˈjuriə/: Tiểu vặt, tiểu nhiều lần ở trẻ em

(Abnormally frequent urination, typically in children.)

Pollaki.uria pollaki- (frequent, often: thường xuyên, nhiều lần), -uria: (urine: nước tiểu)

15*. Py.uria /paɪˈjʊərɪə/: Mủ niệu (The presence of pus /pʌs/ in the urine)

Py.uria py/o- (pus: mủ); -uria: (urine: nước tiểu)

16*. Strang.uria: / ˈstræŋɡjʊrɪ / Chứng đái són đau (A slow and painful spasmodic discharge of urine drop by drop)

Strang.uria strang- (drop, trickle: nhỏ giọt) -uria: (urine: nước tiểu)

Trong 16 thuật ngữ về các loại tiểu trong tiếng Anh y khoa nêu trên có 6 thuật ngữ mượn ở tiếng Anh phổ thông.

CÁC TỪ NGỮ VỀ CÁC LOẠI TIỂU TIỆN TRONG TIẾNG ANH Y KHOA MƯỢN Ở TIẾNG ANH PHỔ THÔNG

1. Dribbling /ˈdrɪblɪŋ/: Tiểu dắt, tiểu lắt nhắt, đái nhỏ giọt

2. Frequency /ˈfriːkwənsi/: Tiểu vặt, tiểu thường xuyên, tiểu nhiều lần, tiểu dắt

3. Hesitancy /ˈhɛzɪt(ə)nsi/: Tiểu khó, gặp khó khi bắt đầu tiểu, không tiểu được

4. Incontinence of urine / urinary incontinence: Tiểu són, tiểu không tự chủ, tiểu không kiểm soát

5. Retention of urine / urinary retention: Bí tiểu

6. Urgency /ˈɜːdʒənsi/: Tiểu gấp, mắc tiểu

Số còn lại có nguồn gốc Hy lạp hoặc La tinh thường bắt đầu bằng một tiền tố (prefix), hay gốc từ (roots) như :

CÁC THUẬT NGỮ VỀ CÁC LOẠI TIỂU TIỆN TRONG TIẾNG ANH Y KHOA CÓ NGUỒN GỐC HY LẠP HOẶC LA TINH ( TIỀN TỐ + GỐC TỪ)

7*. An.uria /əˈnjʊərɪə/: Vô niệu

8*. Dys.uria /dɪsˈjʊərɪə/: Tiểu đau, tiểu buốt

9*. H(a)emat.uria /ˌhiːməˈtjʊərɪə/: Tiểu máu, huyết niệu

10*. Melan.uria /ˌmɛləˈnjʊərɪə/: Tiểu (sắc tố) đen

11*. Noct.uria /nɒktˈjʊərɪə/: Tiểu đêm

12*. Olig.uria /ˌɒlɪˈɡjʊərɪə/: Tiểu ít, thiểu niệu

13*. Poly.uria: Tiểu nhiều, đa niệu

14*. Pollaki.uria /ˌpɑləkiˈjuriə/: Tiểu vắt, tiểu nhiều lần ở trẻ em

15*. Py.uria /paɪˈjʊərɪə/: Mủ niệu

16*. Strang.uria: / ˈstræŋɡjʊrɪ / Chứng đái són đau

CÁC MÔ TẢ VỀ TRIỆU CHỨNG TIỂU TIỆN VÀ THUẬT NGỮ Y KHOA TƯƠNG ĐƯƠNG

PATIENTS’ DESCRIPTIONS OF URINARY SYMPTOMS & EQUIVALENT MEDICAL TERMS

1. ‘I have to pee every half hour or so.’ Frequency ( = Tiểu vặt)

2. ‘ I get a scalding pain when I pass water.’ Dysuria ( = Tiểu đau)

3. ‘I have to get up several times to pass water at night.’ Nocturia ( = Tiểu đêm)

4. ‘I have to rush to go to the toilet.’ Urgency ( = Tiểu gấp)

5. ‘I have to trouble getting started.’ Hesitancy ( = Tiểu khó)

6. ‘I can’t hold my water.’ Incontinence ( = Tiểu són)

7. ‘I passed some blood in my urine.’ H(a)ematuria ( = Tiểu máu)

MỖI TRIỆU CHỨNG TIỂU TIỆN & CÂU HỎI CÓ THỂ CỦA BÁC SĨ VỀ MỖI TRIỆU CHỨNG

EACH OF THE URINARY SYMPTOMS & DOCTOR’S POSSIBLE QUESTION OF EACH OF THE URINARY SYMPTOMS

1. Frequency: Tiểu vặt

– How often do you pass urine? How often is that?

2. Dysuria: Tiểu đau

– Do you get any burning or pain when you pass water?

3. Nocturia: Tiểu đêm

– Do you have to get up at night?

4. Hesitancy: Tiểu khó

– Do you have trouble getting started?

5. Incontinence: Tiểu són

– Do you ever lose control of your bladder?

6. H(a)ematuria: Tiểu máu

– Have you ever passed blood in the urine?

7. Urgency: Tiểu gấp

– Do you have to rush/hurry to get to the toilet in time?

Tham Khảo

Sách

1. Eric H. Glendinning & Ron Howard. 2007. Professional English in Use. CUP.

2. Eric H. Glendinning & Beverly A.S Holmstrom. 2000. English in Medicine. (Biên dịch và chú giải GS.BS Trần Phương Hạnh. Nxb TP HCM.

An Khê, Thanh Khê, Đà Nẵng 21 / 9 / 2022