LIỆU TÍNH TỪ ‘LATE’ VỪA CÓ NGHĨA LÀ ‘CỐ’ VỪA CÓ NGHĨA LÀ ‘CỰU’ TRONG TỪ ĐIỂN ‘OXFORD LEARNER’S DICTIONARY’ (1992)

LIỆU TÍNH TỪ ‘LATE’ VỪA CÓ NGHĨA LÀ ‘CỐ’ VỪA CÓ NGHĨA LÀ ‘CỰU’ TRONG TỪ ĐIỂN ‘OXFORD LEARNER’S DICTIONARY’ (1992)

CÂU HỎI CỦA CHỊ MY LÊ:

Xin phép được hỏi các thành viên Diễn đàn ‘NHÓM NGHIÊN CỨU NGÔN NGỮ, VĂN HÓA & DỊCH THUẬT’ tính từ ‘Late’ có chức năng như là thuộc ngữ (attributive) vừa có nghĩa là ‘cố’ vừa có nghĩa là ‘cựu’ không ạ? Em xin cảm ơn!

XIN TRẢ LỜI:

Khi đọc được câu hỏi của chị My Le về tính từ ‘late’ vừa mang nghĩa ‘quá cố’ vừa mang nghĩa ‘cựu’/‘nguyên’ ở tiếng Anh không?…. thì tôi định trả lời là … ‘late’ nghĩa ‘quá cố’ như trong ‘I knew your late father’ (Tôi có biết người cha quá cố/đã mất của bạn) thì gặp khá nhiều nhưng chưa bao giờ thấy hay nghe ai nói ‘late’ có nghĩa là ‘cựu’/‘nguyên’ nhưng cái thói quen ‘cẩn tắc’ khiến tôi xem lại các từ điển ‘Oxford’, ‘Longman’, ‘Cambridge’… thì tuyệt nhiên không thấy từ điển nào có thêm nghĩa của tính từ ‘late’ là ‘cựu’/ ‘nguyên’ cả.

Cho đến khi dọn dẹp lại đống sách vở cũ hôm qua 10/10/18 gặp lại cuốn từ điển Oxford (1992) bỗng dưng lật tới từ ‘late’ thì lại thấy có 2 nghĩa như chị My Le đề cập. Trong từ điển này tính từ ‘late’ ở nghĩa 4.

Late (attrib) (a). no longer alive: her late husband. (b) no longer holding a certain position; former: The late prime minister attended the ceremony.

Cẩn thận hơn, tôi thử tìm kiếm xem trên mạng có thêm thông tin nào đó như câu hỏi đã nêu và tính từ ‘late’ đã đăng từ điển Oxford (1992) thì lại bắt gặp ở từ điển ‘The American Heritage Dictionary of the English Language 3rd ed Edition’ cũng cho ví dụ như từ điển Oxford (1992).

Late adj. Having recently occupied a position or place: the company’s late president gave the address.
adj. Dead, especially if only recently deceased: in memory of the late explorer.

Từ điển này cũng cung cấp thêm ‘Phần lưu ý cách dùng’ (Usage note): Về mặt chuyên môn việc dùng cụm từ ‘our late treasurer’ (nguyên thủ quỹ của chúng tôi) vẫn đúng khi nói đến một người đang sống nhưng không còn giữ chức vụ/vị trí liên quan nhưng việc dùng từ ‘former’ trong ngữ cảnh này bảo đảm rằng sẽ không gây ra tình huống hiểu nhầm.

Câu giải thích trong ‘Lưu ý cách dùng’ của tính từ ‘late’ trong từ điển American Heritage cho ta biết ý do tại sao trong các từ điển gần đây tính từ ‘late’ chỉ nói đến nghĩa ‘quá cố’ (no longer alive) chứ không còn đề cập ‘cựu’/ ‘nguyên’ (no longer holding a certain position; former) như ở các từ điển ban đầu. Rất cảm ơn câu hỏi của chị My Le.